خروس کولی اجتماعی در لبه انقراض

خروس کولی اجتماعی مانند یوز آسیایی در بالاترین سطح حفاظتی در جهان (CR) قرار دارد اما زیستگاه آن در شن‌زارهای خوزستان با مجوز محیط زیست در حال مالچ‌پاشی است.

کرامت حافظی، نماینده کمیته ثبت پرندگان ایران در خوزستان، به خبرنگار مهر گفت: ایران با دارا بودن زیستگاه‌های متنوع گونه‌های ارزشمندی از تنوع زیستی جهان را در خود جای داده است. در ایران ۵۵۵ گونه پرنده ثبت شده است که از این تعداد گونه‌ها برخی گونه در لیست سرخ جهانی قرار دارند و چهار گونه از پرندگان ایران در بالاترین درجه حفاظتی لیست سرخ جهانی (Critically Endangered (CR قرار دارند.

حافظی افزود: این پرندگان گونه‌هایی به شدت در معرض انقراض هستند و مانند یوز آسیایی در بالاترین سطح حفاظتی در جهان (CR) قرار دارند و پس از این درجه حفاظتی انقراض کامل در جهان است. مثلاً در ایران برخی گونه‌ها مانند ببر مازندران و شیر ایرانی کاملاً منقرض شده اند.

وی ادامه داد: پرندگانی که در ایران در لیست سرخ جهانی به شدت در معرض انقراض هستند (CR) چهار گونه هستند ؛ کرکس (دال ) پشت سفید (White-rumped Valture) ،که آخرین گزارش مشاهده آن مربوط به یک فرد در باهو کلات بلوچستان در سال ۱۹۷۲ است ،گونه دیگر گیلانشاه خالدار (Selender-billed Curlew)است که آخرین گزارش مشاهده آن از مازندران و در سال ۱۹۶۳ است و دو نمونه موزه‌ای از ایران در موزه جانور شناسی سنت پترزبورگ روسیه و موزه تاریخ طبیعی شیکاگو آمریکا نگهداری می‌شوند. این دو گونه سالهاست در ایران مشاهده نشده اند البته در برخی نقاط دیگر جهان مشاهده شده اند.

نماینده کمیته ثبت پرندگان ایران در خوزستان یادآور شد: گونه دیگری که در لیست سرخ جهانی (IUCN Red List) به شدت در معرض انقراض است درنای سیبری (Siberian Crane) است که تنها یک فرد از این گونه در سالهای اخیر به دامگاه های فریدون کنار آمده است و این درنای سیبری با نام امید نام گذاری شده و تنها فرد از این گونه در ایران است.

خروس کولی اجتماعی در خوزستان - عکس: سیدباقر موسوی

حافظی تصریح کرد: اما گونه دیگری از پرندگان به شدت در معرض انقراض جهانی (CR) خروس کولی اجتماعی (ابرو سفید یا دشتی) است که در روزهای اخیر در اسفند ماه جاری در سال ۱۳۹۸ تعداد ۲۲ فرد از این گونه توسط محیط بان دشت آزادگان استان خوزستان آقای سید باقر موسوی تصویر برداری و ثبت شد؛ لازم به ذکر است که مشاهده این تعداد در ایران بسیار کم نظیر و نادر است و در نوع خود بسیار ارزشمند است.
خروس کولی اجتماعی (Sociable Lapwing) با نام علمی (Vanellus gregarius) در ایران و در خوزستان زمستان گذرانی دارد و همینطور ایران و خوزستان از مسیرهای مهاجرتش است.

خروس کولی اجتماعی در خوزستان - عکس: سیدباقر موسوی

وی تاکید کرد: خروس کولی اجتماعی در لبه پرتگاه انقراض جهانی است و مشاهده این گونه برای چندمین بار در شن زارهای خوزستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و باید از زیستگاه این گونه عالی‌ترین حفاظت صورت پذیرد اما متأسفانه در همان منطقه‌ای که مشاهده شده یعنی شن زارهای بیت کوصر دشت آزادگان خوزستان در اقدامی نابخردانه با ارزش ترین زیستگاه‌ها با مالچ پاشی و مرگ پاشی در حال نابودی است؛ حال آنکه شن زارهای خوزستان کانون ریزگرد نیستند و این زیستگاه‌های بسیار پر قدمت هیچ مشکلی برای ساکنان آن مناطق نداشته اند و نه تأسیسات در آن اطراف است و نه شن روانی به آن معنا که مزاحمتی ایجاد کند؛ لذا همه ما از منابع طبیعی خوزستان که مجری این اقدام است می‌خواهیم جلوی این اقدام غلط را بگیرد و همچنین از محیط زیست خوزستان می‌خواهیم که به تعهد جهانی خود برای حفظ تنوع زیستی پایبند باشد و مجوز این مرگ پاشی را باطل کند.

حافظی گفت: این شن زارها که زیستگاه گونه‌های فراوان ارزشمندی چون خروس کولی اجتماعی، هوبره، آهو شنی و دیگر گونه‌های لیست سرخ جهانی است و حتی گونه‌های منحصر به فردی از خزندگان اندمیک که در هیچ کجای جهان جز این مناطق زیست ندارند مانند اگامای سر وزغی اهواز و گکوی ماسه زار پارسی را در خود جای داده است.